Próchnica zębów - Stomatologia zachowawcza w walce z próchnicą

Próchnica to infekcyjna choroba twardych tkanek zęba, charakteryzująca się stopniową ich demineralizacją i proteolitycznym rozkładem. Do rozwoju procesu próchnicowego potrzebne są cztery czynniki:
- bakterie płytki nazębnej,
- węglowodany,
- podatność zęba,
- odpowiednio długi czas trwania procesu próchnicowego.

W płytce nazębnej zidentyfikowano wiele szczepów bakterii z których najistotniejsze w rozwoju próchnicy wydają się być: Streptococcus mutans oraz niektóre szczepy Lactobacillus i Actinomyces. Mają one zdolność do syntezowania kwasu mlekowego z węglowodanów - przede wszystkim z sacharozy. Wiąże się to z lokalnym obniżeniem pH płytki nazębnej. Gdy pH spadnie poniżej 5,5 rozpoczyna się proces demineralizacji szkliwa, który w początkowej fazie jest odwracalny.

Powstawanie twardych tkanek zębów kończy się około 13 roku życia. Istniejący w tym czasie niedobór wapnia, fosforu, fluoru, białka, witamin D3, A, C może osłabić strukturę twardych tkanek zęba. Niezwykle ważny jest czas pozostawania płytki nazębnej na powierzchni zęba - im jest dłuższy, tym uszkodzenie szkliwa większe.

Najistotniejszą rzeczą w zapobieganiu rozwojowi próchnicy jest codzienna dbałość o higienę jamy ustnej. Zęby powinno się myć po każdym posiłku. Oprócz szczoteczki i pasty powinno używać się nici dentystycznych do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych i płukanek do higieny jamy ustnej. W okresie kształtowania się twardych tkanek zębów w niektórych przypadkach zaleca się stosowanie tabletek zawierających fluor (profilaktyka endogenna np. Zymafluor). Ważne jest również dostarczanie fluoru bezpośrednio na powierzchnię zęba (profilaktyka egzogenna np. Elmex żel). Istotne znaczenie ma też ilość i jakość wydzielanej śliny. Im mniejsze wydzielanie śliny tym bardziej nasilony jest proces próchnicowy. Pożywienie powinno zawierać jak najmniej cukrów i składników oblepiających zęby.

Obecnie do leczenia ubytków twardych tkanek zębów stosuje się materiały zapewniające długotrwałe utrzymanie w tkankach zęba, uwalniające fluor oraz jony regulujące pH i zapewniające doskonały efekt estetyczny. Bardzo ważne jest kontrolowanie stanu uzębienia co pół roku. Wizyty te powinny być połączone z wykonaniem zabiegów profilaktycznych - usunięciem kamienia i osadu nazębnego, wypolerowaniem i zalakierowaniem powierzchni zębów.
Higiena jamy ustnej

Pasty do zębów, które są obecnie dostępne, mimo różnego składu zapewniają dobrą ochronę zębom i dziąsłom. Najważniejsze jest jednak mechaniczne usuwanie płytki nazębnej i masowanie dziąseł. Osoby nie mające chorób przyzębia powinny stosować szczoteczki twarde lub średniej twardości włosia. Szczoteczki powinno wymieniać się co około trzy miesiące. W czasie szczotkowania, które powinno trwać około 2 - 3 minut, powinno podzielić się uzębienie na cztery części i szczotkować każdą z nich przez pół minuty, zaczynając od najbardziej oddalonych zębów. Powinno wykonywać się jak najwięcej ruchów góra - dół a jak najmniej przód - tył. W trakcie mycia zębów powinny być również masowane dziąsła. Prawidłowo stosowana szczoteczka tradycyjna w połączeniu z użyciem nitki dentystycznej i płukanek zapewnia utrzymanie zębów i dziąseł w dobrym stanie.

Zaletą szczoteczki elektrycznej jest możliwość zaprogramowania i sygnalizowanie czasu mycia zębów oraz regulacja intensywności ruchów obrotowych lub oscylacyjnych. Nową formą szczoteczki elektrycznej jest połączenie mechanicznego usuwania płytki nazębnej z wytwarzaniem fali dźwiękowej powodującej powstawanie efektu kawitacyjnego - niszczącego płytkę nazębną również na trudnodostępnych powierzchniach zębów.

Obecnie dostępne pasty do zębów można podzielić na kilka grup:

- ogólnego stosowania: SIGNAL plus INTEGRAL, BLEND-A-MEDcomplete, COLGATE Total, AQUA FRESH, ELMEX KARIESSCHUTZ,
- dla osób z nasiloną próchnicą lub dużą ilością wypełnień: FLUOCARILbi-fluore 250,
- dla osób z chorobami dziąseł: BIODENT, PARODONTAX, PAROGENCYL bi-actif, LACALUT aktiv,
- dla osób palących i z tendencją do szybkiego odkładania się kamienia nazębnego: CLINOMYN, PEARL DROPS dla palaczy,
- dla osób z nadwrażliwościa szyjek zębów: SENSODYNE V KOMPLEX, ORAL B sensitive, SENSODYNE F, ELMEX sensitive,
- pasty wybielające zęby: SENSODYNE DENTAL WEISS, PEARL DROPS, COLGATE WHITENING, BLEND-A-MEDmedic white, AQUAFRESH whitening,
- pasty dla dzieci: ELMEX KINDER, FLUOCARIL bi-fluore 180.

Do codziennej higieny jamy ustnej powinno stosować się również:

płukanki: PLAX, PEARL DROPS, ELMEX, AQUAFRESH, COLGATE TOTAL, ORAL B advantage, DENIVIT,

nici dentystyczne - najlepiej zawierające fluor i zwiększające swoją objętość w trakcie czyszczenia przestrzeni międzyzębowych np. Jordan (expanding, fluoride).

Eurodent dr Jacek Koziarski

Zobacz więcej >>